Categorieën
taal

Wroeten

Op school leerde ik Engels-Engels, Brits-Engels, maar hoe jonger de Nederlander die Engels spreekt, hoe Amerikaanser de uitspraak. Is Brits-Engels beter? Amerikanen zijn dol op Britten die zo mooi Engels spreken, en Britten vinden dat Amerikanen hun taal hebben verkracht. Apple mag graag hun ontwerper Jony Ive in reclamespotjes laten vertellen dat ze aluminium (‘ae-loe-MIH-nie-jum’) gebruiken, maar op hun Amerikaanse website hebben ze het over aluminum (‘uh-LOE-mih-num’).

Gaandeweg ben ik twee keer Engels gaan leren, of eigenlijk twee keer twee keer, want niet alleen hoe je het uitspreekt, maar ook hoe je het schrijft. Dus dat kastje dat het internet binnenshuis verspreidt, een router, is voor mij een ‘roeter’, want het routeert netwerkverkeer, en niet een ‘rauter’, want dat is een freesmachine. En als de verbinding draadloos is, dan via ‘waaifaai’, want je hebt het toch ook over een ‘haaifaai’-installatie. Tenzij je natuurlijk een stereo-installatie hebt, dan mag je ook ‘wifi’ zeggen. Maar als ik tv kijk en van kanaal wissel, dan ‘zap’ ik, bijvoorbeeld naar Zappelin, en dat spreek ook ik uit als ‘zeppelin’.

Wat? Spreken ze in Zuid-Afrika ook Engels? En in Canada? In Australië? Uh …

Categorieën
muziek

Klavierklanken klinkende Cubaans-klassieke kerstkitsch kietelen

Is het wel kitsch? Nou, vrolijk is het zeker: Cuban Sugar. Ik hoorde deze muziek net bij de aftiteling van A Somewhat Gentleman. En – omdat deze film werd uitgezonden bij Canvas – met de volledige aftiteling, dus ook het volledige werk. Het lijkt wel bijna kerst. Want ik herken toch echt de Notenkrakersuite van Tsjaikovski (vanaf moment 1:22:00), altijd met kerst op de radio.

De uitvoering zoals ik die hoorde (en waar ik hierboven naar link) is die van de Klazz Brothers & Cuba Percussion, met de titel van het album Classic meets Cuba en de ondertitel Symphonic Salsa. Kun je gelijk weer vergeten, want de rest is een kleffe kakofonie.

Categorieën
animatie tv

Sarah & Eend

Miljoenen minuten misselijkmakende middelmatigheid terroriseren tere kinderzielen met armzalige animatiefilmpjes. Maar je hoeft je kinderen natuurlijk niet te trakteren op Disney en Nickelodeon, waar animatie is als appelsap: een zoethoudertje. Op NPO 3, bij Zappelin, kun je kijken naar Sarah & Eend. Altijd verrassend en verrassend goed. Sarah beleeft avonturen, heel gewone avonturen en heel bijzondere, samen met haar eend. De eend kwaakt (het is een eend, eenden praten niet). De tas en de paraplu praten wel. De sjalotten zingen.

Vandaag met een rozemeter. Die meet hoe roze je bent. Een vriendinnetje, een niet-zo-roze vriendinnetje scoorde eerst niet goed. Toen schreeuwde ze ‘ROZE!’. De meter ging omhoog. Sarah kwam een heel eind, zeker toen ze een dansje deed. De flamingo won, staande op één poot.

Leuk om te zien ook, want – hoewel er een computer aan te pas is gekomen – ziet het er niet gladgestreken uit. Niet nep-3D, maar gelaagd 2D. De stemmen zijn heel plezierig, zowel van de verteller en van Sarah. De verteller is zoals alle vertellers buiten beeld, en ook niet aanwezig als levend karakter in de serie. Maar – uniek – Sarah hoort wel wat de verteller zegt en reageert daar ook op. De verteller stelt vragen en komt met vriendelijke suggesties.

De serie is geschreven door Sarah Gomes Harris en Tim O’Harris. Zoals alle goede animatie: niet alleen voor kinderen. Volgens Wikipedia heeft het zelfs ‘een grote aanhang onder volwassenen’ (met de vermanende oproep ‘referentie gewenst’).

 

Categorieën
koken

De inbreuk en de doorbraak van het ei

Eieren voorzichtig breken, zodanig dat de dooier heel blijft, gaat in twee stappen: inbreuk en doorbraak. Gereedschap: tafelmes (voor de patatgeneratie: dat is een mes waarmee je ’s avonds aan tafel je diner eet). Liefst met een lang lemmet (voor frieteters: het heft van een mes heb je in je handen, met het lemmet snijd je), dat tikt makkelijker.

Pak het ei beet zodat het lekker in je hand ligt, dus met de punt naar je pols en de stompe kant bij je vingertoppen.

  1. Inbreuk
    Geef met je mes een goed gedoseerde tik op het breedste gedeelte van het ei: niet te zacht, want dan is de opening veel te klein, maar zeker niet te hard: je wilt alleen maar een deel van de schaal breken, zodat je er ‘in’ kunt.
  2. Doorbraak
    Nu de twee delen voorzichtig verder losbreken met je vingers en indien gewenst de dooier achterhouden en ergens anders in doen. Variant: op het moment dat de dooier naar buiten aan het glippen is, even de schaaldelen terugbewegen om zo met de gekartelde rand de dooier door te prikken. Vooral als je geen spiegelei wilt bakken, is dat een eenvoudige manier om het geel mooi over het eiwit – dat al in de pan ligt – te draperen.

Randgeval

Wat ook kan: breken op de rand van een kom (als je bezig bent omelet te maken) of op de rand van de pan. Het nadeel: geklieder, want het eiwit druipt altijd aan beide kanten van de rand naar beneden. Bij de pan bakt dat eiwit vast aan de pan, dus heb je bij de afwas meer schoonmaakwerk.

Categorieën
leven

Woordenboekenwereldbeeld

Blinde vink is gehakt in lapjes kalfsbiefstuk – volgens het woordenboek. Ik leid namelijk aan een milde vorm van wb2: woordenboekenwereldbeeld. Wat ik niet weet zoek ik op. Zo wordt je een echte kamergeleerde. Een slavink ken ik uit mijn eigen wereld, al is het slechts in herinnering.

Categorieën
leven

Verstop je slavink

Vroeger aten de mensen vlees, en ik leefde vroeger. Af en toe kwam slavink op tafel:  gehakt gewikkeld in een plakje spek. Lijkt op een een vink, smaakt bij sla. Een vogel vullen met iets eetbaars heet farceren. Met het woordenboek in de hand: farceren is gevogelte vullen met gehakt of gemalen vlees, vis of weer ander gevogelte, of zelfs met groenten of vruchten. Of in het Latijn: obstipatio. Herkennen we daar het woord obstipatie in? Verstopping? Ja. Ofwel constipatie. ‘O, constipatie gebruiken we helemaal niet meer,’ zegt de assistente van de anesthesioloog tegen Paulien Cornelisse, gisteren op tv in de show Maar ondertussen (nog tot 3 oktober 2016 21.22 uur te zien op npo.nl).

Ik ben al jaren vegetariër. Ik eet nog steeds sla, maar laat de vink vliegen. Van verstopping heb ik geen last.

Categorieën
koken

Bonenkruid bij de hutspot

Bonenkruid kruidt bonen. En hutspot. Probeer het ’ns. Gedroogd bonenkruid, zoals je dat in potjes koopt, laat je meekoken. Je kunt het ook zelf kweken (dit jaar is bij mij alleen het idee opgekomen, niet de plant). Het plantje lijkt een beetje op tijm: uitwaaierende takjes met kleine blaadjes. Dat is nog makkelijker voor het koken, want dan knip je van de plant een paar takjes die je tijdens het koken in de pan stopt en vóór het stampen eruit haalt. Al mis je dan de groene accentjes in de hutspot. Wil je dat, dan de blaadjes van de takjes rissen: takje in de ene hand, en dan met de andere hand met drie vingers halfvast op het takje de blaadjes van het takje ‘vegen’.

Bij de supermarkt kun je gesneden wortel en ui kopen. Een zakje treurnis waar alle smaak uit is weggekwijnd. Gewoon peen en uien en zelf snijden. Fluitje van een cent. En om tranende ogen te voorkomen bij het uien pellen, altijd eerst de onderkant – waar de worteltjes zitten – wegsnijden en dan de rest van de schil.

De ingrediënten van de hutspot kook je gestapeld en gefaseerd, vanwege net iets verschillende kooktijden. Van onder naar boven: aardappel, wortel, ui. Vul de pan eerst met een bodempje water, breng aan de kook, naar smaak een beetje zout erbij (altijd pas als het water kookt), aardappelen erbij. Wacht tot het water weer kookt, aardappelen een keertje roeren. Dan heb je net een paar minuten om de wortel schoon te boenen en in blokjes te snijden. Stukjes wortel in de pan en bonenkruid erbij, vuur even hoog en als de damp eraf komt weer laag. Ondertussen ui pellen en in niet te kleine stukken snijden. Dan de ui in de pan. Af en toe kijken en op een gegeven moment het hele zwikkie roeren en wachten tot de boel gaar is. Water afgieten, stampen, melk en boter erbij en op smaak brengen met peper. Eventueel ook wat chillivlokken en zongedroogde tomaten. Extra belegen kaas in blokjes er door roeren als de pan van het vuur is, dan blijven het kleine smaakbommetjes en wordt het niet een dradenmassa. Serveer met grove mosterd.

Categorieën
leven

Tijdwinst

Vroeger had je tweesecondelijm, tegenwoordig secondelijm. Maar er was een tijd, nog niet eens zo heel lang geleden, dat de mensen tiensecondelijm hadden. Geloven jullie me niet? Nou, kijk dan maar eens op bladzijde 1330 van het Groot woordenboek Nederlands-Engels. Daarin schreef meneer Van Dale het op, in het jaar 1999. En als je goed in de tube knijpt, dan komt er superglue uit …

 

Categorieën
natuur

Superdagpauwoog

Een bijzondere bonus tijdens het boodschappen doen: een rondfladderende dagpauwoog in de supermarkt. Van lichtbak naar lichtbak vloog het arme diertje. Geen bloem te zien, en de uitgang is ver weg. Bovendien staat deze supermarkt in een overdekt winkelcentrum. Deze vlinder overwintert dus niet.

Maar voor het overige een goed jaar voor de dagpauwoog, met een tweede piek in september – na die eerste in augustus. En dat vanwege het warme weer. De paddenstoelen hebben het nakijken, vooralsnog.

Categorieën
koken

Groente koken in de magnetron

Levenslessen duren het langst. Eer je weet wat de beste kooktechnieken zijn, ben je een half leven verder. Dat kan makkelijker. Les 1.

De magnetron, die is er niet alleen voor de kant-en-klaarmaaltijden. Het is een geweldig substituut voor stomen. En stukken sneller. Neem een struik broccoli, van pak ’m beet 400 g, spoel ’m goed schoon onder de kraan en snijdt aan de bovenkant de roosjes los in hapklare porties. Snijdt de onderkant van de stam eraf en trek het ‘vel’ eraf. Vaak is dit makkelijker als je de stam gekwarteerd hebt: in de lengte doorsnijden (halveren) en beide helften opnieuw in de lengte doorsnijden (dus opnieuw halveren). Eenmaal ontvelt de stamkwartieren in stukken snijden.

Doe de broccoli in een keramische pan met deksel erop en schuif die pan in de magnetron. Deur dicht en in  viereneenhalf à vijf minuten zonder extra water op hoog vermogen koken. Klaar!

Met ‘keramische pan’ bedoel ik een pan van glaskeramiek, niet een metalen pan met een keramische anti-aanbaklaag. De enige glaskeramische pan die ik ken heet in Nederland nu Pyrex Pyroflam. In het verleden was dat gewoon Pyroflam en in Amerika kennen ze het als Corning Ware. Komt op hetzelfde neer: pannen gemaakt van ‘vitro-keramiek’ met een deksel van borosilicaat. Buitengewoon hittebestendig en bovendien weerstaat het grote thermische schokken: het kan zo vanuit de vriezer in een hete oven. Je hoort het kraken, maar het breekt niet.

Rode bieten lenen zich ook uitstekend voor koken in de magnetron. Zomerbietjes, een stuk of vier à vijf is genoeg voor twee personen, kook je in misschien zeven minuten gaar. Zou je daar een pan met water voor gebruiken, dan moet je die plens water eerst aan de kook brengen en vervolgens een half uur tot drie kwartier koken. Winterbieten duren  langer, maar dat heb ik zelf nog niet uitgeprobeerd.